SEDMI IZVEŠTAJ VLADE SRJ O IZVRŠENIM RATNIM ZLOČINIMA NA PODRUČJU BIVŠE SFRJ

 

 

 

1

 

 U skladu sa Rezolucijom Saveta Bezbednosti 780 od 05.10. 1992. godine, tačka 1, Vlada SRJ dostavlja novi - sedmi po redu - Izveštaj o slučajevima kršenja međunarodnog ratnog i humanitarnog prava na teritoriji bivše SFRJ.

Ovo je peti Izveštaj koji je pripremio Komitet za prikupljanje podataka o izvršenim zločinima protiv čovečnosti i međunarodnog prava, čija je nadležnost utvrđivanje svih relevantnih činjenica u vezi sa oružanim sukobima i aktima nasilja na delovima terotorije bivše SFRJ, na kojima su izvršene teške povrede međunarodnog ratnog i humanitarnog prava.

U sedmom Izveštaju dat je prikaz 171 slučaja kršenja međunarodnih humanitarnih konvencija i međunarodnog ratnog prava u periodu od početka ratnih sukoba na delovima teritorije bivše SFRJ. Radi se o novim slučajevima, a u manjem broju su dati novi, dopunjujući podaci za slučajeve koji su prikazani kroz ranije Izveštaje.

Podaci su prikupljeni radom ekipa Komiteta na terenu i saslušanjem svedoka od strane nadležnih pravosudnih organa. U obradi podataka pored stručnjaka Komiteta učestvovali su i eksperti sudske medicine i drugih specijalnosti..

Podaci predstavljaju izvod iz obimne dokumentacije Komiteta, koja se može koristiti u postupku koji prethodi sudskom utvrđivanju činjenica. Dati u ovom obliku, namenjeni su upoznavanju svetske i domaće javnosti.

 

 

2

 

 

U skladu sa dosadašnjom metodologijom Sedmi izveštaj je strukturiran prema kategorijama krivičnih dela.

Od prikazanih slučajeva - 40 se odnosi na Namerno ubijanje civila, 20 na Namerno ubijanje uhapšenika i ratnih zarobljenika, 11 na Nehumano postupanje sa civilima, 40 na Nehumano postupanje se uhapšenicima i ratnim zarobljenicima, 10 na Namerno ubijanje i nehumano postupanje sa ranjenicima i bolesnicima, 12 na Uzimanje talaca i stvaranje logora, 4 na Razaranje civilnih objekata bez vojne potrebe, 4 na Razaranje bogomolja, grobalja, kulturnih i istorijskih spomenika i 30 slučajeva na Etničko čišćenje.

 

 

3

 

 

U Izveštaju, kada je u pitanju odgovornost hrvatske strane, pored podataka koji se odnose na zločine koje su izvršile hrvatske vojne i policijske vlasti u Krajini, u sektorima pod zaštitom UN Jug i Sever (poseban prilog i prikaz pojedinačnih slučajeva), dati su i novi podaci o zločinima izvršenim na području Mašićke Šagovine i Paulinog Dvora (poznati slučajevi masovnog ubijanja civila posle napada hrvatskih vojnih formacija i osvajanja ovih srpskih sela), kao i podaci o slučajevima ubistava civila u Okučanima, Šibeniku, Tenji, Osijeku i Zagrebu.

Dati su i karakteristični primeri izvršenih krivičnih dela namernog ubijanja uhapšenika ili ratnih zarobljenika, nehumanog postupanja sa civilima i nehumanog postupanja sa uhapšenicima - ratnim zarobljenicima. Ova krivična dela su bila rasprostranjen oblik kršenja međunarodnog humanitarnog prava od strane hrvatskih vojnih i policijskih snaga (u logorima - u Splitu -"Lora", Zagrebu - Kerstinec, Rakitje - Samobor i dr.), uz znanje više komande i političkog i državnog vođstva Republike Hrvatske.

Prikazan je jedan broj slučajeva razaranja civilnih objekata Srba bez vojne potrebe na području Imotskog (gde su Srbi pre građanskog rata, činili izrazitu manjinu) i na području Gospića.

Osim prikaza etničkog čišćenja u Krajini, dati su novi podaci za slučajeve etničkog čišćenja na području Zadra, Rijeke, Splita, Šibenika, Sinja, Osijeka i okoline (Tenja, Ada), Siska, Zagreba, Gospića i Petrinje i za pojedinačne slučajeve proterivanja Srba iz Hrvatske, koji skupa, ukazuju i na direktnu odgovornost najviših hrvatskih vlasti.

 

*

 

Kao poseban prilog je data "Informacija o ratnim zločinima pripadnika hrvatske vojske nad srpskim civilnim stanovništvom Zapadne Slavonije na putu Okučani - Stara Gradiška 1. i 2. maja 1995. godine". U njoj su navedeni iskazi pojedinih svedoka i dati podaci za ubijene srpske civile od strane pripadnika hrvatskih vojnih i policijskih snaga za vreme invazije na Zapadnu Slavoniju (pojedinačni slučajevi su prikazani i u Šestom izveštaju).

 

 

4

 

 

Uz Izveštaj kao poseban prilog pod naslovom "Zločini hrvatskih vojnih i policijskih snaga u Krajini", dat je pregled povreda ratnog prava i međunarodnih humanitarnih konvencija od strane hrvatskih vojnih i policijskih snaga za vreme i posle napada na Republiku Srpsku Krajinu u avgustu mesecu 1995. godine, kada su izvršeni novi zločini nad Srbima, posebno ubistva civila, uništavanje i razaranje civilnih objekata, masovan progon srpskog civilnog stanovništva, napadi na kolone izbeglica i druga krivična dela, a sve u funkciji genocida.

Po zauzimanju Krajine, pripadnici Hrvatske vojske su sistematski opljačkali imovinu Srba, pa potom minirali ili zapalili kuće i druge objekte srpskog stanovništva i sistematski ubijali one koji nisu uspeli da pobegnu, a među njima u prvom redu stare i iznemogle.

Na osnovu do sada prikupljenih podataka i dokaza, imajući u vidu sistematičnost, isplaniranost kao i cilj i posledice vojne i policijske akcije po Srbe (proterano preko 200.000 lica sa njihovog vekovnog ognjišta), može se osnovano tvrditi da je u Krajini od strane hrvatskih vojnih i policijskih snaga izvršeno delo genocida nad Srbima.

Akcija invazije na Krajinu, početkom avgusta 1995. godine, predstavlja kontinuitet hrvatske politike i akcije na planu etničkog čišćenja Hrvatske - od Srba, koje je u pojačanoj meri počelo da se sprovodi već posle višestranačkih izbora 1991. godine, a nastavljeno za vreme nasilno sprovedene secesije od SFRJ.

Vojnim, policijskim i drugim akcijama, počev od 1991. godine (Medački d`ep, Miljevački plato, Maslenica, Zapadna Slavonija, Kninska Krajina i dr.), uz prethodno plansko i dugotrajno zastrašivanje i najraznovrsnije oblike pritisaka, uključujući i ubistva, iz Hrvatske je proterano ukupno preko 500.000 Srba.

Rezultat celokupnih akcija Hrvatske je smanjenje ukupnog broja stanovništva, Srba u Hrvatskoj sa oko 12%, koliko je iznosio njihov procenat u periodu pred građanski rat prema zvaničnim hrvtskim podacima, na oko 2-3%.

U međuvremenu, Hrvatska prilagođava svoje zakonodavstvo u oblasti ljudskih prava novonastaloj unutrašnjoj međunacionalnoj strukturi i zajedno sa drugim merama i radnjama vrši "legalizaciju" etničkog čišćenja bez primera u savremenom svetu.

 

 

5

 

 

Za područje tzv. BiH, u Izveštaju dati su podaci o namernom ubijanju civila u Brčkom, Visokom (selo Kološići), Višegradu, Goraždu (selo Bukvica), Živinicama, Zvorniku, Zenici, Milićima, Mostaru, Rogatici (selo Mislovo), Sanskom Mostu, Sarajevu (Blažuj), Sokolcu, Trnovu, Tuzli, Han Pijesku (okolna sela), Čapljini i u drugim mestima. (Dati su podaci za preko 200 ubijenih lica - Srba).

Podaci o slučajevima namernog ubijanja uhapšenika - ratnih zarobljenika dati su za Sarajevo (logor u bivšoj kasarni JNA "Viktor Bubanj"- "Ramiz Salčin", logor "Sunce", logori u Hrasnici) Konjic, Banoviće i dr. Izneti su i podaci za 65 ubijenih lica.

Prikazan je jedan broj slučajeva namernog ubijanja i nehumanog postupanja sa ranjenicima i bolesnicima (Sarajevo - Dobrovoljačka ulica, Koševska bolnica, Dobrinja, Brčko i dr, kao i veći broj primera nehumanog postupanja sa civilima i nehumanog postupanja sa uhapšenicima - ratnim zarobljenicima - Mostar, Konjic, Tuzla, Sarajevo, Brčko, Živinice, Goražde, Brod (bosanski) i dr.

Uzimanje talaca i stvaranje logora je kao često ponavljano krivično delo, dato za slučajeve na području Mostara, Konjica, Sarajeva, Zenice i Brčkog, a razaranje bogomolja, grobalja, kulturnih i istorijskih spomenika kroz slučajeve u Čapljini, kod Brčkog i u Višegradu (rušenje spomenika nobelovcu Ivi Andriću).

Dela etničkog čišćenja prikazana su u Izveštaju za slučajeve na području Brčkog, u Sarajevu, Banovićima, Orašju, Goraždu, Zenici, Bogdolu (okolina Mostara), Mostaru i u Opštini Srebrenik.

Za područje Brčkog su dati osnovni podaci o etničkom čišćenju koje se sastojalo u organizovanom ubijanju, odvođenju u logore i u proterivanju Srba, od strane vojnih i policijskih formacija HVO Bosanske Posavine 1992. godine, kada je iz 19 sela očišćeno ukupno 1.456 domaćinstava sa 5.588 stanovnika. Uz to je dat je i spisak koji sadrži imena 375 izvršilaca ovog dela.

Navedeni su i podaci (IV-236) o posetama logoru za Srbe u Čelebićima - Alije Izetbegovića sa najbližim saradnicima u vreme kada je uprava logora vršila masovna ubistva, nehumana postupanja i torture u logoru, što se detaljno vidi iz posebnog priloga "Čelebići logor za Srbe".

U ovom prikazu na sistematski način, pregledno, date su konkretne činjenice - podaci i opis krivičnih dela, imena i drugi podaci za lica za koja postoji osnovana sumnja da su počinili krivična dela, kao i druge relevantne činjenice.

Logor se detaljno opisuje, od svog formiranja pa do zatvaranja, a posebno način "prijema" logoraša, postupanja sa njima, zdravstvene "pomoći" i uslovi života u logoru.

Posebno su opisane masovne torture, odnosno oblici mučenja logoraša od strane osoblja logora i slučajevi ubistava. Takođe su dati podaci o silovanju žena u ovom logoru i druge činjenice.

Ovaj prilog sadrži i podatke o poseti Alije Izetbegovića logoru, koji su dati i u Izveštaju. Iako pojedinačan, ovaj podatak ukazuje na neposrednu odgovornost najvišeg političkog i državnog vrha tzv. BiH za kršenje međunarodnih humanitarnih konvencija i ratnog prava u građanskom ratu u bivšoj BiH.

 

*

 

Uz Izveštaj je data posebna Informacija o ratnim zločinima pripadnika Hrvatske vojske nad srpskim civilnim stanovništvom na putu Srbobran - Jajce 13. septembra 1995. godine. Pripadnici Hrvatske vojske izvršili su na području BiH napad na civile, koji su se kretali od Srbobrana (Donji Vakuf) ka Jajcu i Banjaluci. U Informaciji su citirani iskazi svedoka i dati su podaci o usmrćenim srpskim civilima.